Ekonomik toparlanmaya rağmen Orta ve Doğu Avrupa bölgesinde iflaslar artıyor

Coface, Orta ve Doğu Avrupa (CEE) için yıllık iflas raporunu yayımladı ve çelişkili bir tablo ortaya koydu: 2024 yılında ekonomik büyüme geri dönmesine rağmen, işletme istikrarı bozulmaya devam etti. Enflasyondaki düşüşe ve GSYH’nin toparlanmasına karşın, bölgedeki birçok ülkede iflas oranları yükseldi.

CEE (Orta ve Doğu Avrupa) bölgesi, 2024 yılında %2,6’lık ortalama GSYH büyümesiyle 2023’teki %0,8’lik büyümeye kıyasla önemli bir iyileşme kaydetti. Bu toparlanma, özellikle Polonya, Macaristan ve Romanya’da düşen enflasyon, artan reel ücretler ve güçlü özel tüketim tarafından desteklendi. Enflasyon, enerji fiyatlarındaki gerileme ve tedarik zinciri koşullarının iyileşmesi sayesinde, 2023’teki %11,2 seviyesinden 2024’te %4,6’ya düştü.

Ancak bu ekonomik canlanma, işletme dayanıklılığına yansımadı. Bölge genelinde iflaslar, 2023’teki 50.248‘den 2024’te 45.938’e inerek %9 oranında azaldı; ancak bu düşüş yanıltıcı. Macaristan’daki yasal düzenleme değişiklikleri verileri saptırıyor. Macaristan hariç tutulduğunda, iflas vakaları 2023’teki 29.771’den 2024’te 30.680’e yükselerek %3 artış gösterdi – bu da bölgedeki kurumsal yapının kırılganlığını gözler önüne seriyor.

“2023’ün çalkantılarının ardından, makroekonomik göstergeler bir rahatlama sinyali vermişti. Ancak özellikle imalat ve taşımacılık sektörlerindeki birçok şirket halihazırda çok fazla şok absorbe etmişti.

İflaslardaki artış, daha derin yapısal sorunları ve geçmiş krizlerin gecikmeli etkilerini yansıtıyor.” diyor Coface Orta ve Doğu Avrupa Bölgesi Ekonomisti Mateusz Dadej.

2024 yılında ülkeler bazında karmaşık iflas dinamikleri

Macaristan, 2022’deki geçici artışın ardından yasal süreçlerin normale dönmesiyle %25,5’lik düşüşle en sert azalmayı kaydetti. Sırbistan ve Bulgaristan’da da makroekonomik koşulların daha istikrarlı olması sayesinde sırasıyla %12,1 ve %5,7 oranında düşüş görüldü.

Buna karşılık, iflaslar Slovenya’da %32,4, Letonya’da %24,6, Estonya’da %10,2 ve Hırvatistan’da %7,3 oranında arttı. Bu artışlar, özellikle inşaat ve ticaret alanlarındaki yapısal sorunlar, zayıf iç talep ve artan maliyetlerden kaynaklandı.

Romanya da özellikle orta ve büyük ölçekli şirketler arasında %9,4’lük dikkat çekici bir artış yaşadı; bunun temelinde yüksek enflasyon ve mali dengesizlikler yatıyor. Polonya’da ise iflaslar %19 oranında arttı. Bu artışın nedeni, pandemi döneminde uygulamaya alınan yeniden yapılandırma prosedürlerinin kalıcı hale gelmesi ve artık yaygın biçimde likidite yönetimi aracı olarak kullanılmasıdır.

Çekya (%1,9 artış) ve Slovakya (%3,5 düşüş) ise görece istikrarlı bir eğilim sergilerken, Litvanya yıllık bazda sabit kaldı (%1 düşüş); burada iflaslar daha çok inşaat ve perakende sektörlerinde yoğunlaştı.