Yaşamın her evresinde beyin sağlığına yatırım, riski azaltır

Nörolojik rahatsızlıklar tüm dünyada hastalık ve sakatlığın önde gelen nedeni olarak günümüzde her 3 kişiden birini etkiliyor. Nörolojik durumların neden olduğu sakatlık, hastalık ve erken ölümlerin 1990’dan bu yana yüzde 18 oranında arttığı biliniyor.

2013 yılında Dünya Nöroloji Federasyonu tarafından “22 Temmuz Dünya Beyin Günü” olarak ilan edilmesiyle birlikte, beyin sağlığı konusunda farkındalığı artırmaya yönelik çalışmalar da hız kazandı. Gelinen noktada beyin sağlığı artık bir “insan hakkı” olarak kabul ediliyor. Bu yıl da yaşamın farklı evrelerinde ortaya çıkan nörolojik bozukluklara dikkat çekmek için yılın teması “Her Yaşta Beyin Sağlığı” olarak belirlendi. Bu doğrultuda Bodrum Amerikan Hastanesi’nin başlattığı “Sağlığımız Konuşmaya Değer” söyleşi serisinin ilki, “22 Temmuz 2025 Dünya Beyin Günü”nde gerçekleştirildi. Hastanenin Villa Ofis bahçesinde düzenlenen söyleşide, nörolojik hastalıklarda koruyucu önlemlerin ve erken tanının önemine dikkat çekildi.

Nörolojik hastalıklar önlenebilir ve geciktirilebilir

Etkinlikte migren, demans (bunama), diyabetik polinöropati (şeker hastalığına bağlı sinir hasarı), epilepsi riskini artıran risk faktörleri ve korunma yollarını anlatan Bodrum Amerikan Hastanesi Nöroloji Uzm. Doç. Dr. Melek Kandemir Yılmaz, “Doğumdan yaşlılığa kadar beyin sağlığına öncelik vererek birçok nörolojik sorunu önleyebilir veya geciktirebiliriz. Beyin sağlığı düşündüğümüzü, öğrendiğimizi ve stresi nasıl yönettiğimizi etkiler,” dedi.

Nörolojik rahatsızlıkları azaltmak için iki temel yaklaşım olduğunu belirten Doç. Dr. Melek Kandemir Yılmaz şunları söyledi: “Birincisi, henüz sorunlar başlamadan önce durdurmak için aldığımız önlemleri kapsar. Buna iyi beslenme, aşılama, risk faktörlerini azaltma (sigarayı bırakma vb.) ve yaşamın her aşamasında sağlık eğitimi verilmesi dahildir. İkincil önleme ise hastalıkta tanının erken konulması ve tedavinin zamanında uygulanmasıdır. Beyin sağlığı, zihinlerimizi aktif ve dinç tutmak anlamına gelir. Sağlıklı bir beyin hayatın her aşamasında refah, güçlü ilişkiler ve bağımsızlık için olmazsa olmazdır.”

Yaşamın her evresinde beyin sağlığına yatırım, riski azaltır

Nörolojik bozuklukların oluşturduğu bireysel ve toplumsal yükü hafifletmek için belirlenen temel hedeflerden birinin “çocukluk döneminde beslenme, aşılama, hipertansiyon kontrolü ve risk faktörlerini azaltmak için yaşam tarzı değişiklikleri gibi kanıta dayalı önlemleri vurgulamak” olduğunu belirten Doç. Dr. Melek Kandemir Yılmaz sözlerini şöyle sürdürdü: “İyi beslenme, düzenli kontroller ve dengeli yaşam tarzı güçlü bir temel oluşturur. Gebelik döneminde bir annenin fiziksel ve duygusal refahı, rahimde sağlıklı beyin gelişimi için hayati önem taşır. Doğum öncesi bakım, uygun beslenme ve stres yönetimi hem anneyi hem de çocuğu korumaya yardımcı olur. Erken çocukluk dönemi öğrenme, duygusal büyüme ve sosyal gelişim için anahtardır. Güvenli ortamlar, yapılan aşılar ve olumlu ebeveynlik, yaşam boyu beyin sağlığı için sağlam bir temel oluşturur. Erişkin dönemde dengeli bir yaşam tarzı -sağlıklı beslenme, egzersiz ve stres kontrolü- beyni canlı tutar ve birçok nörolojik rahatsızlık riskini azaltır. İleri yetişkinlik döneminde ise düzenli kontroller, bunama gibi rahatsızlıkların erken teşhisi ve sosyal olarak aktif olmak, sonraki yıllarda bağımsızlığı ve yaşam kalitesini korumaya yardımcı olur.”

“Zihin diyeti” denilen Akdeniz tipi beslenme beyni destekliyor

Bodrum Amerikan Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzm. Billur Çalık da, nörolojik hastalıklarla mücadelede önemli bir yere sahip olan beslenme tarzı değişikliklerinin yarattığı olumlu etkilerin birçok çalışma ile kanıtlandığını söyledi.

Doğum öncesi ebeveynlerin sağlık ve alışkanlıklarının bebeğin gelecekteki beyin gelişimini şekillendirdiğini ifade eden Dyt. Billur Çalık, şu bilgileri paylaştı: “’Zihin diyeti’ olarak nitelendirilen Akdeniz diyeti, antioksidanlar, B vitaminleri, D vitamini, polifenoller ve Omega-3 yağ asitlerinden zengin bir beslenmeyi vurgular. Düzenli sebze ve balık tüketiminden zengin bir beslenme şeklinin beyin sağlığını destekleyerek nörolojik hastalıkların riskini azaltacağına dair veriler giderek artıyor. Akdeniz diyetinde tam taneli tahıl ürünleri (tam buğdaylı ekmek gibi), mevsimine uygun sebze ve meyveler, kuru baklagiller, çiğ kuruyemişler, yarım yağlı süt ve ürünleri, beyaz et, deniz ürünleri, yumurta, zeytinyağı ve sık olmamakla birlikte et tüketimi, bireysel ayrıcalıklar ve uzman önerileri dikkate alınarak tüketilebilir. Öte yandan, margarin gibi katı yağlar, şeker ve şeker içeriği yüksek yiyecek ve içecekler, hamur işi, hazır paketli/katkılı yiyecekler (bisküvi, cips gibi), kızartmalar, kavrulmuş çerezler, işlenmiş et ürünleri (salam, sosis gibi), basit karbonhidrat içeren besinler (beyaz ekmek, makarna), fast food, hazır dondurulmuş yemekler tüketilmesi önerilmeyen yiyecekler arasında yer alır.”

Beyin sağlığı için her yaşta hareket şart!

Bodrum Amerikan Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Fizyoterapist Hatice Canbakan ise, beyin sağlığı için egzersizin önemi hakkında bilgi verdi.

Nörolojik hastalıkların tüm dünyada sakatlığın önde gelen nedeni olduğunu hatırlatan Fzt. Hatice Canbakan, “Düzenli taramalar, kontroller ve zamanında tıbbi bakım, sorunları en erken aşamada yakalar, sonuçları iyileştirir ve uzun vadeli zarar riskini azaltır. Ayrıca, egzersiz yapmak ve hareketsiz kalmamak en önemli beyin dostu alışkanlıklardan biridir,” dedi.

Fzt. Hatice Canbakan, bilgilendirmenin ardından örnek egzersizleri katılımcılara uygulamalı olarak gösterdi.